Tıp Fakültesi Öğr. Üyesi Prof. Dr. Nuriye Fışgın Taşdelen, pandemi döneminde bayramlaşırken dikkat edilmesi gerekenleri anlattı.
Kültürümüzün büyük bir parçası olan el öpmek doğru mu?
Ülkemizde enfeksiyonun görüldüğü andan itibaren özellikle büyüklerimizi korumak için büyük çaba harcandı. Bizler onlardan uzak kalmaya çalışırken, büyüklerimiz de büyük fedakarlıkta bulunarak evlerinde kendilerini izole ettiler. Bu ve benzeri alınan tedbirler sonucunda bugünlere gelindi. Bu nedenle her ne kadar el öpmek kültürümüzün önemli bir parçası da olsa bu bayram el temasından kaçınmak ve el öpmemek veya öptürmemek uygun olur. Eller virüsün taşınmasında ve bulaşmasında etkili aracılardır.
Bu bayram kolonyanın her zamankinden daha büyük bir anlamı olacak değil mi?
Kolonya mikropların ölmesinde önemli bir dezenfektan. Ancak kolonyanın içinde en az %70’lik alkol olması gerekmektedir. Kolonyayı avuç içine aldıktan sonra el yıkamadaki gibi, kolonya kuruyana kadar parmak araları, elin üstü, parmaklar ovularak kolonyanın elimizin her noktasında temas etmesi sağlanmalıdır.
İkramlıkları sunarken nelere dikkat etmeli, nasıl hijyen önlemleri alınmalıdır?
Aslında ev ziyaretlerinde bulunmamak en doğrusu. Ancak gelen misafirlere ikramda bulunulmak isteniyorsa, ikramlıkları hazırlamadan önce ellerin su ve sabunla en az 20 saniye uygun şekilde yıkanması, maske takarak hazırlanması ve sonra tekrar ellerin yıkanması bulaşı en aza indirecektir.
Evlerde toplanılmalı mı? En fazla kaç kişi olmalı? Bahçe, balkon mu tercih edilmeli?
Mümkünse ev ziyaretleri yapılmamalıdır. Ancak görüşülmek isteniyorsa balkon, bahçe, kapının önü gibi açık alanlarda görüşülmelidir. Balkonlar küçükse ve sosyal mesafe korunamayacaksa buralarda risk teşkil edebilir. Ev içlerinde toplanılacaksa mutlaka sosyal mesafe kuralına uyulmalı, 1-1.5 m mesafe bırakılacak şekilde oturulmalı ve asla maske çıkarılmamalıdır. Eğer herhangi bir yiyip içme durumu olacaksa, hızlıca yenilmeli ve bu süre zarfında konuşulmamalıdır.
Toplu taşıma kullanımlarında oluşacak yoğunlukta nelere dikkat edilmelidir?
Maskenin uygun şekilde ağız ve burnu kapatacak şekilde kullanılması önemlidir. Ayrıca sürekli elimizle maskeye dokunmak, maskenin yüzeyinde tutunmuş olan mikropların elimize bulaşmasını ve gözümüze, burnumuza dokunduğumuzda da mikropların vücudumuza girmesine sebep olacaktır. Ayrıca kolaylıkla ellerimiz yıkayacağımız bir durumda değilsek yanımızda el dezenfektanı veya kolonya bulundurmamız gerekmektedir. Toplu taşımada ellerimizi göz ve buruna götürmememiz ve toplu taşımadan inince de el hijyeni sağlamamız uygun olacaktır.
Çocuklara bayram harçlığı nasıl verilmelidir?
Biliyoruz ki paraya birçok kişi temas etmektedir. Bu nedenle belki de bu bayram, harçlıkları küçük hediyelere dönüştürebiliriz. Ancak unutulmaması gereken bir durum var ki şu anki bilgilerimize göre virüs cildimizden bulaşmamakta. Yani el temizliğine dikkat ettiğimiz sürece bulaş olasılığı oldukça düşük olacaktır. Paraya dokunduğumuzda mutlaka el hijyeni sağlamalıyız.
Kurban hangi şartlarda, nasıl kesilmelidir?
Kurban kesimi, Sağlık Bakanlığı’nın önerileri doğrultusunda yapılması gerekmektedir. Ama şu üç kuralı her durumda uygulamalıyız: Sosyal mesafeyi korumak, el hijyenini sağlamak (elimizde gözle görülen kir varsa mutlaka elimiz su ve sabunla yıkamak) ve maskeyi uygun şekilde kullanmak.
Kurbanın dağıtımı yapılırken nelere dikkat edilmelidir?
Mutlaka hazırlığın, elleri yıkadıktan sonra maske takarak yapılması uygun olur. Bir noktanın daha altını çizmek istiyorum. Elimin el dezenfektanı ya da kolonya ile temizliğini yaptıktan sonra elimiz kurumadan, gıdalara ve gözümüze dokunmamakta fayda var. Çünkü bunların içindeki virüsleri öldüren alkol, göz ve yüzümüzde allerjiye neden olabilir, ayrıca gıdalara geçebilir. Bu nedenle de gıdaya temas etmeden önce ellerin el dezenfektanı veya kolonya ile değil de su ve sabunla yıkanarak temizlenmesi uygundur.
Bayramda evde kalanlara öneriler neler olabilir?
Mümkünse bayram ziyaretlerini ertelemek veya açık havada sosyal mesafeli ve maskeli olarak görüşmek doğru olacaktır. Evden çıkmadan bayramlaşılacaksa iletişim araçlarının kullanılması bulaş riskini sıfırlayacaktır.